Huyện vùng cao Mai Châu là một địa chỉ du lịch cộng đồng nổi danh đã lâu trên bản đồ du lịch của Việt Nam. Du khách biết và đến với Mai Châu từ đầu những năm 90 của thế kỷ 20. Đến với Mai Châu, khách du lịch được ăn nghỉ trong những ngôi nhà sàn của đồng bào người Thái. Sau bữa cơm tối với cách chế biến theo truyền thống của bà con ở đây, đêm Mai Châu đưa du khách đến với không gian của những lời ca, điệu múa, tiếng trống chiêng rộn ràng mang đậm bản sắc văn hóa Thái. Những buổi biểu diễn như thế đã được hình thành đã hơn 10 năm nay và hoàn toàn do người dân tự xây dựng và duy trì. Họ biểu diễn tất cả với tình cảm, mong muốn mang lại cho di khách cảm giác thoải mái và những trải nghiệm thú vị khi đến với bản làng của mình. Có thể nói, văn hóa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam đã góp phần quan trọng vào việc phát triển loại hình du lịch cộng đồng. Bởi vậy việc bảo tồn và gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống là việc làm rất có ý nghĩa. Nó cần có sự chung tay vào cuộc của các cấp các ngành và đặc biệt là ý thức của chính các cá nhân, tập thể con người ở vùng đất đó, dân tộc đó. Trong thời gian qua, huyện vùng cao Mai Châu cũng đã rất chú trọng vấn đề này để phát triển du lịch.

Song song với việc khuyến khích bà con tại các bản xây dựng một không gian văn hóa đặc trưng của đồng bào Thái. Mai Châu cũng đã định hướng để phát triển thêm những sản phẩm truyền thống là thế mạnh của địa phương. Ông Hà Hiển Nhiên trưởng phòng kinh tế hạ tầng huyện Mai Châu cho biết: huyện có các mấy sản phẩm du lịch được khách trong nước và nước ngoài biết đến như dệt thổ cẩm,  rượu Mai Hạ, tỏi tía ở Pù bin Noong  Luông. Vừa qua huyện đã xây dựng thương hiệu rượu Mai Hạ, hiện tại huyện đang xây dựng 2 thương hiệu nữa là tỏi tía Pù bin Noong  Luông  và dệt thổ cẩm.

Trong các sản phẩm du lịch được huyện Mai Châu quy hoạch trên, đến thời điểm này rượu Mai Hạ đã được đăng ký bảo hộ thương hiệu.

Trong du lịch cộng đồng, yếu tố người dân là quan trọng nhất. Nhưng để phát triển bền vững thì cần có cơ chế quản lý tổ chức phù hợp và sự hỗ trợ từ các cơ quan ban ngành tại địa phương. Chú trọng đến vấn đề này, Mai Châu đã sớm đạt được thành công trong phát triển du lịch cộng đồng. hiện nay những bản làng như Bản Lác, bản Pong Coong, bản Văn hay bản Bước đã trở thành điểm dừng chân mỗi khi du khách đến với vùng đất thơ mộng Mai Châu Ông Lò Văn Tuấn Trưởng phòng văn hóa huyện Mai Châu cho biết: Từ năm 1995 thì xu thế của người dân làm du lịch cộng đồng phát triển mạnh mẽ hơn,  ngay ở bản Lác xã Chiềng Châu này thời gian đó thì số nhà cộng đồng ở bản Lác cũng tăng lên đáng kể. từ 1 - 2 nhà từ những năm 60 của thế kỉ 20 đến 1995 của thế kỉ 20 đã có trên 40 nhà. Đến nay ở huyện Mai Châu ngoài 2 nhà nghỉ, với lại 2 khách sạn, 8 nhà nghỉ, ở các xã, thị trấn có 54 nhà nghỉ cộng đồng.

Dù còn những hạn chế nhưng trong những năm qua, Mai Châu vẫn luôn là địa phương thành công trong phát triển du lịch cộng đồng ở tỉnh Hòa Bình. Đến nay toàn huyện hiện có 49 hộ kinh doanh du lịch cộng đồng. Trong đó, bản Lác 28 hộ, bản Pom Coọng 11 hộ, bản Văn 4 hộ, xã Piềng Vế 2 hộ, Nà Mèo 1 hộ, Hang Kia 1 hộ, Tân Mai 1 hộ. Cũng đã có nhiều công ty ở trong và ngoài tỉnh xác định Du lịch Mai Châu là vùng du lịch trọng điểm đang xây dựng, tổ chức các tua, tuyến, đầu tư cơ sở kỹ thuật khai thác tiềm năng, lợi thế văn hóa của Mai Châu để phát triển các loại hình du lịch. Hàng năm, huyện Mai Châu đóng khoảng 16.000 lượt khách du lịch, trên 4.000 lượt đoàn khách đến tham quan, nghỉ ngơi, doanh thu đạt từ 8-9 tỷ đồng, cải thiện đáng kể cuộc sống người dân.

Kim Định (Đài PT-TH)

Mai Châu khai thác tiểm năng, phát triển Du lịch